Người dân là trung tâm của quy hoạch

Thành phố Hà Nội đang phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Giao thông Vận tải khẩn trương xây dựng và hoàn chỉnh quy hoạch chi tiết mạng lưới tuyến vận tải hành khách tuyến cố định liên tỉnh đường bộ trên địa bàn TP đến năm 2020 để phê duyệt triển khai ngay trong năm nay.

Trước tiên phải khẳng định, công tác quản lý hoạt động bến xe, hoạt động vận tải hành khách (VTHK) tuyến cố định của Hà Nội thời gian qua vẫn còn nhiều bất cập. Có những thời điểm, trong việc điều tiết luồng tuyến, TP chưa lấy việc đi lại của hành khách làm trung tâm mà chỉ chú ý đến những bến xe còn vắng chưa đủ tải để điều tiết. DN muốn vào bến có nhu cầu cao thì lại được bố trí vào bến vắng khách, do đó quay ra lập các bến “dù”, bến “cóc” xung quanh khu vực bến có nhu cầu cao dẫn đến phức tạp cho công tác quản lý và gây mất trật tự an ninh, trật tự xã hội. Trong khi đó, đáng lý TP phải xác định khu vực nào có nhu cầu cao thì có giải pháp đầu tư, mở rộng bến xe và khuyến khích các nhà đầu tư vào khu vực đó chứ không phải thấy quá tải, đông khách thì điều bớt xe đi bến khác.

Một số chuyên gia cho rằng, trong quá trình xây dựng quy hoạch, việc tranh cãi luồng tuyến và xung đột về lợi ích là điều thường xuyên xảy ra ở tất cả các địa phương có nhu cầu vận tải cao. Việc một hay vài DN bỏ vốn đầu tư bến bãi, phương tiện vận tải tìm cách vận động nhằm đạt mục đích cho cá nhân, DN mình cũng là điều dễ hiểu. Điều quan trọng là khi lập quy hoạch, TP Hà Nội và đặc biệt là Sở GTVT phải xác định một nguyên tắc xuyên suốt và nhất quán là phải lấy người dân (tức hành khách) là đối tượng trung tâm. Không gì có thể đứng trên quyền lợi của người dân. Hành khách luôn lựa chọn bến xe và điểm đón khách thuận tiện nhất. Do đó quy hoạch phải ưu tiên cho sự lựa chọn này. Nếu hành khách phải di chuyển đến bến xe quá xa sẽ lãng phí thời gian, chi phí và gây áp lực nên giao thông TP, làm gia tăng các loại chi phí xã hội. Tiếp sau người dân là lợi ích của các DN vận tải bởi đây cũng chính là khách hàng của các bến xe và bến phải có các chế độ ưu đãi nhằm thu hút khách hàng. Trong cơ chế thị trường, càng nhiều chế độ ưu đãi phù hợp về thuế phí và chất lượng dịch vụ thì sẽ càng được khách hàng lựa chọn nhiều. Cuối cùng là DN kinh doanh bến xe khi đầu tư bến phải dựa trên quy hoạch luồng tuyến, lưu lượng hành khách để tính toán hiệu quả chứ không phải lập bến xe rồi bắt Nhà nước phải bố trí luồng tuyến. Về phía Nhà nước, phải bảo đảm điều hòa các lợi ích nói trên và bảo đảm an ninh trật tự, an toàn giao thông và kiểm soát để không dẫn tới cạnh tranh không lành mạnh, phá vỡ thị trường. Khi đó, tự khắc quy hoạch sẽ khả thi.